Wanneer andere maatregelen niet (meer) helpen dan is er een indicatie voor een ‘nieuwe heup’ (totale heupartroplastiek). Net als bij auto’s zijn er verschillende merken kunstheupen.
Op grond van het vastzetten van de prothese in het bekken en het bovenbeen kunnen er in het algemeen twee typen heupprothesen worden onderscheiden. Dit betreffen de zogenaamde gecementeerde en de ongecementeerde totale heupartroplastieken.
Eventueel kunt u aan uw orthopedisch chirurg vragen wat de internationale ervaring met heupprothesen is van de heup die hij van plan is bij u te plaatsen.
Bij een gecementeerde kunstheup wordt de versleten heupkop verwijderd en eventuele resten van kraakbeen worden uit de kom gefreesd. In de uitgefreesde kom wordt een kunststoffen (polyethyleen) kom geplaatst en de versleten heupkop wordt vervangen door een metalen kop, meestal een metaalmengsel van chroom-kobalt-nikkel welke met een steel in het bovenbeen wordt geplaatst. Zowel de kom als de steel worden met botcement (poly-methylmetacrylaat, een twee componenten lijm) aan het bot verankerd.
Bij de ongecementeerde totale heupartroplastiek worden de kom en de kop met steel niet met cement vastgezet, maar worden de kom en steel met kop zo vast mogelijk in het bot ingeklemd. Bij de ongecementeerde kunstheup is de kunststoffen kom aan de achterzijde in de regel bedekt met titanium. De steel welke in het bovenbeen wordt geplaatst is meestal ook van titanium. De kop is in de regel weer een samenstelling van chroom, kobalt en nikkel.
De buitenzijde van zowel de steel, welke in het bovenbeen wordt geplaatst, alswel de kom kan bedekt zijn met een laagje (hydroxy appetit) waarin het bot in kan groeien zodat de nieuwe heup nog vaster komt te zitten.
Een totale heupartroplastiek werkt zeer effectief tegen pijn. Patiënten kunnen weer nagenoeg normaal functioneren en worden weer onafhankelijk van anderen. In Nederland worden jaarlijks meer dan 15.000 kunstheupen geplaatst. Het succes van deze operatie heeft andere operatieve technieken om de pijn te bestrijden nagenoeg volledig verdrongen (technieken zoals het doorzagen en in een betere stand plaatsen van het dijbeen om betere drukverdeling in het heupgewricht te realiseren en een verstijvingsoperatie van de heup die een pijnloze, maar volledige stijve heup oplevert).
In geval van een beginnende slijtage bij een heup waarbij de heupkom onvoldoende overdekking van de heupkop (heupdysplasie) biedt, wordt nog wel regelmatig een stuk bot, welke uit het bekken wordt gehaald, aan de buitenzijde van de heupkom geplaatst of wordt het bekken op drie plaatsen doorgezaagd en de kom in een betere stand geplaatst (de zogenaamde triple osteotomie) voor het verkrijgen van een betere drukverdeling op de heupkop.
Altijd is er de vraag bij wie men de heup moet laten plaatsen. Wie is de beste dokter? Maar zeker zo belangrijk is het gehele team, zoals de anaesthesist, de verpleegkundigen en de ziekenhuisorganisatie.
Een verdere vraag is welke soort heup er moet worden geplaatst. Waar men tegenwoordig meestal kiest voor een polyethileen-metaal oppervlak, komen er ook andere gewrichtsoppervlaktes op de markt. Zo is er metaal op metaal, polyethileen op keramiek, keramiek op keramiek. Ook in vroeger jaren zijn meerdere oppervlaktes geprobeerd en bleek uiteindelijk de polyethileen-metaal combinatie superieur.
In de verschillende media worden problemen onder de aandacht gebracht die kunnen ontstaan bij bepaalde typen kunstheupen. Wij willen u graag informeren over de situatie.
De berichten gaan over de zogenaamde metaal op metaal prothesen (MOM prothesen) met heupkoppen met een diameter van groter dan 36 millimeter. In de meeste gevallen gaat het hierbij om de ‘sportheup’ ook wel bekend onder de naam Birmingham heup, ASR heup, BHR heup, resurfacing heup. Soms worden zogenaamde ‘grote’ koppen ook wel gebruikt bij standaard heupprothesen ter voorkoming van luxaties (uit de kom gaan).
De problemen die hierover in de media gemeld worden zijn weefselreacties doordat metaaldeeltjes (chroom en kobalt) vrijkomen door de wrijving van heup en kop. Dit kan leiden tot pijnklachten en vroegtijdige loslating en daarmee tot een noodzakelijke heuprevisie operatie. Ook kan de bloedwaarde van de metalen in het bloed verhoogd zijn.
De problemen zijn aan het licht gekomen bij die soort protheses van de firma DePuy (onderdeel van Johnson& Johnson). Dit heeft geleid tot een recall waarbij alle patiënten zijn opgeroepen voor onderzoek. Op grond van bovengenoemde problemen heeft de Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV) geadviseerd ook de prothesen van andere leveranciers te controleren.
Na de operatie
Wat kan de patiënt wanneer na de operatie doen
De fysiotherapeut begeleidt de patiënt bij oefeningen in bed en bij het weer leren lopen. Meestal een dag na de operatie begint u weer te lopen, aanvankelijk met een looprekje en dan met krukken. De opname duurt een dag fo drie tot vijf. Sommige ziekenhuizen hebben een zogenaamd ‘Joint Care Programma’ waarbij vijf patiënten op één morgen nieuwe kunstheupen krijgen en dan gelijk op kunnen oefenen. Dit werkt erg stimulerend.
In de regel moet u zes weken na de operatie met twee krukken lopen. De belasting is dan 50%. De volgende zes weken loopt u bij ons met twee krukken alternerend (om en om) zodat u 100% belast, maar een normaal looppatroon laat zien. Om u verder te begeleiden wordt na ontslag uit het ziekenhuis soms fysiotherapie voorgeschreven. Wij adviseren u om daar om te vragen. Een goed looppatroon kan met kleine aanwijzingen vaak flink verbeterd worden. Foutjes die u zelf niet ziet of voelt, of waar u aan gewend was in de voorliggende periode, kunnen wij voor u signaleren en verbeteren. Zes weken na de operatie mag u, als u een rijbewijs heeft, weer gaan auto rijden. Als u zich goed vertrouwd mag u ook weer gaan fietsen, zwemmen en voorzichtig gaan dansen.
Sporten moet worden beperkt tot die sporten waarbij geen grote kracht op de heup wordt uitgeoefend. Sporten zoals zwemmen en fietsen zijn uitstekend. Tennissen mag een half jaar na de operatie wanneer u niet teveel springt. Skiën van gemakkelijke hellingen mag een half jaar na de operatie als u een geoefend skiër bent. Sporten zoals voetbal en volleybal zijn uit den boze omdat dergelijke sporten ervoor zorgen dat de nieuwe heup vervroegd los gaat zitten. Zittende werkzaamheden kunnen na 6 weken weer worden hervat, lopende en staande werkzaamheden na 3 à 4 maanden.
Heeft u lichamelijke klachten en wilt u graag weer pijnvrij kunnen bewegen? Met een fysiotherapie intake bekijken welke behandeling het beste voor u zal werken.
Bij Fysiotherapie Heerhugowaard aan de Terborchlaan kunt u zonder verwijzing binnen 24 uur terecht